Een andere kijk op ambtenaren

Een andere bestuurscultuur is met name een wens van de nieuwe partij Nieuw Sociaal Contract van medeoprichter en lijsttrekker Pieter Omtzigt. Of zoals lijsttrekker Frans Timmermans van PvdA-Groen Links, terugkijkend op hoofdpijndossiers als de aardgaswinning en bevingsschade in Groningen en de landelijke toeslagenaffaire, het samenvatte: “Cynisme is gestolde wanhoop.”

Herstel in vertrouwen voor de burgers dus, maar dat is makkelijk uitgesproken. Politieke bestuurders kunnen weliswaar wisselen na verkiezingen, maar hun belangrijke adviseurs blijven. Ambtenaren dus en die staan regelmatig ter discussie. Onlangs bleek dat er vele vacatures in Twente en ook in Twenterand zijn, terwijl daarnaast de vergrijzing steeds meer opgeld doet. In de relatief kleine gemeente Twenterand gaat het om tien vacatures op ruim 300 medewerkers.

De tijd dat ambtenaren neerbuigend en wat schamper door de buitenwacht werden bekeken, ligt nog niet zo ver achter ons. Vanuit mijn in 40 jaar opgedane ervaring in drie gemeenten kan ik er over meepraten. Op verjaardagen en partijtjes werd in relatie tot ambtenaren schalks verwezen naar grafstenen met de tekst ‘Hier rust hij verder.” Weliswaar geen dooddoener, maar iets levendiger: “Wat is het leven van een ambtenaar? Hij doet van alles, maar zelden is het klaar.”

We leven nu een tijdsgewricht, waarin complexe zorgtaken door de rijksoverheid zijn doorgesluisd naar gemeenten en waarin de steeds mondiger en ook de steeds meer eisende samenleving ontegenzeggelijk complexer wordt. Daarvoor zijn bekwame adviezen van de bestuurders nodig. Zeker ook adviseurs die in contacten met burgers en bedrijfsleven niet steeds zeggen wat er niet mogelijk is, maar meedenken om bepaalde ontwikkelingen wel mogelijk te maken. ‘Vest op prinsen geen vertrouwen’ was in tijden van adel, blauw bloed en privileges een bekende slogan. Nu gaat dat in bepaalde gevallen ook voor politieke bestuurders op. Net voor de landelijke verkiezingen werden er miljarden kostende begrotingswijzigingen door gejast in ‘de nacht van Den Haag’’. Dat gebeurde vooral om de kiezers gunstig te stemmen en wordt de komende tijd tijdens de vele lijsttrekkersdebatten uitgevent. Gemakshalve wordt vergeten dat de rijksbegroting en daardoor het begrotingstekort nu vooral piept en kraakt.

Te vaak worden ambtenaren ook op gemeentelijk niveau door hijgerige bestuurders opgezadeld met niet of nauwelijks uit te voeren opdrachten. Bezin je op de kerntaken, denk ik dan: welvaart, welzijn, wonen, onderwijs, zorg en sport en cultuur. De vonk van vooral jongere ambtenaren in de gemeente Twenterand is gelukkig steeds meer voelbaar. In de verfrissende wervingscampagne ‘Vind je vonk” doen veertien gedreven ambtenaren hun verhaal over de gemeente Twenterand en hun eigen motivatie. De gemeente staat klaar voor alle mensen en luistert naar iedereen, valt er te lezen en et beluisteren. Inderdaad, die kant moeten we op en dan kunnen cynisme en wantrouwen plaatsmaken voor wederzijds respect, begrip en vertrouwen.

Pieter de Wit, oud-journalist en communicatiemedewerker van Shell, maakte onlangs in TC Tubantia duidelijk dat niet de capaciteit van ambtenaren niet zozeer het grote probleem is. Gebleken is dat de werkgelegenheid in de publieke sector, waarbij gemeenten, juist groeit. De Wit pleit vooral voor minder regels. Hij stelt vast dat werkgevers juist behoefte hebben aan monteurs, chauffeurs, leerkrachten, timmerlieden, ICT’ers en ga zo maar door. Zeker waar en gelukkig kennen we in onze gemeente Twenterand innovatieve en nog steeds groeiende bedrijventerreinen, actieve ondernemersclubs, prima voortgezet beroepsonderwijs, inspirerende bedrijvendagen en een geweldige beroepsopleidingen van de Bovo en de ROC van Twente. Juist door een constructief samenspel met de gemeente kan dit alles gefaciliteerd en ondersteund worden met goede adviezen en acties van.. ambtenaren.